قسمت بیستم
تفاوت بین « بی » و « بیه » در نوشتن :
« بی » یعنی « شد » و « بیه » یعنی « شده ». فعل « بی » در جمله هنگام ارتباط با دیگر اجزاء ممکن است صدای « ـَ » بگیرد. مثلِ : بیَ تیتَقان کَو. ( چهرهاش از شدتِ خشم یا گریه مثل لانجین کبود شد. ) در اینجا « بیَ » شبیه « بیه » خوانده میشود ، امّا این دو مثل هم نباید نوشته شوند ، چون معانی آنها با هم متفاوت است.
طرز نوشتن فعل بودن : مطابق جدول شماره بیست
جدول شماره بیست ( شکلهای فعل « بودن » و « اَستَن » در کردی )
|
مفرد
|
جمع
|
زمان
|
اوّل شخص
|
دوّم شخص
|
سوم شخص
|
اوّل شخص
|
دوّم شخص
|
سوم شخص
|
گذشته
|
بیم
|
بیت
|
بی
|
بیمِن
|
بین
|
بین
|
مضارع
|
ههم
|
ههی
|
هَس
|
ههیمِن
|
ههین
|
ههن
|
التزامی
|
بوم
|
بوید
|
بود
|
بویمِن
|
بوین
|
بون
|
امر
|
بوم
|
بو
|
بود
|
بویمِن
|
بوین
|
بون
|
شکلِ « سوم شخص مفرد » به طور استثنایی « س » به خودش میگیرد که نشانهی وجود آن در گذشته در این فعل در گویش کردی در همهی صیغهها بوده است که بعد حذف شده است و حتّی هم اکنون نیز در بعضی لهجهها به کار میرود :
هَسِم / هَسی / هَس / هسیم / هسین / هسِن
نوشتن افعالی که به صدای بلند « ـ ی » ختم میشوند ، مثل شکلِ گذشتهی بودن در جدول بالا « بیم ، ... » به هر دو صورت ، با چسباندن ضمیر یا بدون چسباندن ممکن است ، امّا شکل درج شده زیباتر است:
شکلهای مختلف فعل «چیین » ( رفتن) :
فعل « چییِن » ( رفتن ) حالت خاصی دارد که در صیغههای مختلف به دو شکل ظاهر میشود ؛ « چی » و « چِ » ( چِه ) اینطور صرف میشود :
جدول شماره بیست و یک ( شکلهای مختلف فعل «چیین » ( رفتن) )
|
مفرد
|
جمع
|
زمان
|
اوّل شخص
|
دوّم شخص
|
سوم شخص
|
اوّل شخص
|
دوّم شخص
|
سوم شخص
|
گذشته
|
چیم
|
چیت
|
چی
|
چیمِن
|
چین
|
چین
|
مضارع
|
چِم ( چِهم )
|
چی
|
چی
|
چیمِن
|
چین
|
چِن ( چِهن )
|
التزامی
|
بِچِم ( بچِهم )
|
بِچی
|
بِچی
|
بِچیم
|
بِچین
|
بِچِن ( بچِهن )
|
صدای « ی » در صیغههای سوم شخص مفرد مضارع اخباری و مضارع التزامی با تلفّظ کردی گفته میشوند و با صدای « ی » در بقیه صیغهها متفاوت هستند.
بن مضارع را در دو حالت اخباری و التزامی در چهار صیغهای که دیده میشود ( چِم / بِچِم / چِن / بِچِن ) اگر بخواهیم شکل ناقص نداشته باشد باید به شکل « چِه » بنویسیم ( چِهم / بِچِهم / چِهن / بِچِهن ) ، امّا چون شکل ظاهر آن مناقشهبرانگیز است در این کتاب به همان شکل اوّل نوشته شده.
:: برچسبها:
غلامرضا بدری ، نوشتن کردی کرمانشاهی ، رسم الخط کردی کرمانشاهی ,
:: بازدید از این مطلب : 132
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0